میتراییک،آلفا،شعر

جنگلی ها۱قلب بزرگ ما،پرنده خیسی ستبنشسته بر درخت کنار خیاباندر زیر هر درخت صدها هزار برهنه ی بیداد - از تبر جنگلای کاش قلب ما ،خفت بی‌هراسبر گیسوان درهم نمناکای کاش تمام خیابان شهرجنگل بود.۲جنگلگسترده در مه و بارانای رفیق سبز بر جاده‌های برگ پوش وسعت بر جاده‌های پر از پیچ و تاب تو هر روز مردی به انتظار نشستهمردی به قامت یک سروبا چشم‌های میشی روشنمردی که از زمان تولد عاشقانه می‌خواند:ترانه ی سیال سبز جنگل رابرای مردم شهرمردی که زاده ی تجمع توستو هیمه‌های بی دریغ تو هوا او رافصل‌های سرد ادامهخورشید بوده است.۳ای شیر خفتهای خالکوبی بر سینه ی شهیدبر ساعد بلند راه مجاهد-کاینک متروک مانده شگفتمنویس منویس با راش های جوان-"این یز بگذرد..."۴ای سبز به اندیشه‌های روز جنگل بیداردر سایه روشن نمناک توکه بوی عطر رفاقت می پراکندگلگون شده استچه قلب‌های تهورکه سبزترین جنگل بودشکسته ستچه دست‌هاکه فشفشه می‌ساختدر سکوت شب‌هایت۵ای پناهگاه خروسان تماشاگرجنگل گسترده بر شمالآن رعب نعره‌هادر فضای درهم انبوهتآیا تناورترین درخت نیست؟وحشی‌ترین کلام تواینک حرکت برگ ست بر شاخه‌های جوان۶بر شانه‌های بلندتکه رفاقت انبوه شاخه‌ها ستبر جای استوارخاکستری از هر حریقکه جاریستدر قلب مشتعل مامگذار باد پریشان کندمگذار باد به یغما برداز شانه‌های تو خاکستری که از عصاره ی خون ست۷جنگلای کتاب شعر درختیبا آن حروف سبز مخملیت بنویسبر چشم‌های ابر برفراز،-مزارع متروک:بارانباران• گلسرخی، خ(۱۳۵۷،دوشنبه ۲۵ دی).مجله فردوسی(شماره ی ۱۱ دوره ی جدید)،ص۲۵. میتراییک،آلفا،شعر...

در دهه ۴۰ شعر حجم با آموزه ها و مولفه های مدرن در شعر نو ظهور کرد. یکی از کتاب های جدی که به شعر حجم می پردازد، کتاب از سکوی سرخ یدالله رویایی است. رویایی خود بنیانگذار شعر حجم بود و با تئوری پردازی در کتاب" از سکوی سرخ "که به مسائل شعر می پرداخت به خوبی توانست نظریه های شعر حجم را در این کتاب مدون سازد. اِشکال شاعران حجم با این نظریه ها در این بود که شعرشان با مولفه هایی که یدالله رویایی برای شعر حجم بر شمرده بود همخوانی نداشت. شعر حجم شعری فرم گرا بود .رویایی در مورد حجم چنین می گوید:" حجم گرایی پریدن از سه بعد است"(رویایی،۱۳۵۷: ۵۵). رویایی در همین گفتگو می گوید اگر تعریف آکادمیک ای از شعر حجم بخواهید در یکی دو جمله و در این گفت‌وگو میسر نیست. رویایی و منتقدین بعدِ از او متاسفانه تا اکنون تعریف جامع ای از شعر حجم ارائه نداده اند.حجم در معنای volom که در صدا و صوت اتفاق می افتد یا فرم که در شکل و صورت؟!رویایی بعنوان تئوریسین این جریان نتوانست است جز توصیفات و ترکیباتی لطیف ،تعریف جامع و مانعی از حجم یا فرم ارائه دهد. به طور کلی می گوید:" هر شعر خوبی می تواند شعر حجم باشد". وی در مورد شعر معاصر در همین اثر می گوید:" مهمترین قسمت شعر معاصر شعری است که امروز پا گرفته است و نشان ظاهری‌اش بی وزنی است، احمدرضا احمدی، بیژن الهی، عده‌ای دیگر در این دسته اند. در شعر اینها جوهر شعری به شدت به چشم می‌خورد و اگر بخواهیم دینامیسم تصویرسازی را پیدا کنیم باید در شعر اینها جستجو کنیم یعنی تصویری که مرده نیست تصویری که صحبت از استعاره و تشبیه سازی معمول در ادبیات کلاسیک نمی کند"رویایی در همین کتاب گفتگوتعریف خودراجع به حجم را چنین می دهد:" پیش از همه بگویم که حجم گرایی یک مکتب نیست یک کشف اس میتراییک،آلفا،شعر...

ابهام درشعربحث درباره "تصویر"، راه را بر بحث دیگری به نام «ابهام» می گشایدکه از مهم ترین مباحث شعری است. اگرچه در مورد ماهیت ابهام در شعر مطالب بسیاری نوشته شده است و به خصوص مثلاً در مطالب محمد حقوقی تلاش به عمل آمده تا مبحث ابهام بسیار کلی تر از مبحث تصویر نشان داده شده و ابهام ناشی از تصویر سازی یکی از انواع ابهام نام گیرد اما به اعتقاد راسخ من و بر اساس مفهومی که تاکنون از تصویر و انواع آن به دست دادم ابهام اصیل و واقعی ی شعری صرفاً ناشی از تصویر سازی .است من در صفحات آینده وقتی به طرح دیدهای تازه ای درباره تصویر رسیدم بیش از اینها در این باره سخن خواهم گفت اما تا رسیدن یا برای رسیدن به آن منزل ناچارم به سیر تاریخی ی بحث برگردم. در مقالات منتشر شده در کارگاه «شعر من می کوشیدم تا نشان دهم که چگونه با کوچک ترین دستکاری در فرمول تشبیه کامل»، چیزیاز معنا کسر شده و به همان نسبت ابهامی محسوس در شعر راه می یابد این ابهام جا باز می کند تا مخاطب شعر نیز در کار روشن کردن معنای،شعر و دریافت تجربه ،شاعر، شراکت باید .مثلاً اگر به تفاوت دو جمله «علی در شجاعت چون شیر است و علی چون شیر است دقیق شویم میبینیم که در نخستین جمله ابهامی در کار نیست علی به شیر تشبیه شده و علت تشبیه هم ذکر گردیده است. اما در جمله دوم همان تشبیه صورت گرفته است بی آنکه علت آن معلوم باشد. حال این خواننده است که باید حدس بزند چرا علی به شیر تشبیه شده است. نوع شناخت و تلقی ی هر خواننده به جمله مزبور معنای جدیدی می دهد اگر در نظر خواننده شیر حیوان درنده ای باشد آنگاه خواننده خواهد گفت که منظور گوینده نشان دادن درندگی علی است اما شیر می تواند برای کسی نماد زیبائی برای دیگری نماد ،وقار و برای سومی نماد سلطنت باشد. بدین میتراییک،آلفا،شعر...

چهار شعر از کتاب طرح احمدرضا احمدی( تصویر، طرح و ترکیب، گلدان کاغذی، یک خبر).تصویر(۱)یک شاخه با تصویر پرندهیک پرنده با تصویر شاخهروی دیوار کنار رودخانه با چاقوچاقوی تیز و رنگ پریده حک شده بودپرنده ی تصویراز زخم چاقو مُرده بودشاخه به خون پرنده آغوشت بودیک پرنده روی تصویرروی دیوار با خونبا خون رسایک چاقوی تیز و رنگ پریده را هک کرده بودپرنده ی تصویر پرپر می زد دیوار دزدانه نگریستصبح از قفس طلایی بیرون آمدرود انباشته از پر های روشنایی گردید و چاقو به پرواز درآمد.طرح و ترکیب(۲)گوشتپرندهدرختماهاسبواژه های مجرد و هرجایی:باکره های جاودانه•و چرخ گوشت با دست شب می چرخداز دهانش خون واژه‌ها می ریزد:خون گوشت ،خون پرنده، خون درخت خون اسب.عکس اکنون شب در بادگیر مرده استبا چرخ گوشت از کار ماندهدر بشقاب زیرِ چرخ واژه ها نفس نفس می زنندو بر روی واژه ی ماه مگس سبز پوش ای نشسته است.واژه ها در شب مُردندو بشقاب جنگ آنهاستو جنگ از روی واژه ی ماه تهی ست•گلدان کاغذی(۳)آسمان آبی پشت پنجره روکش شده بودشب پشت پنجره با گلدان خیره بودو روکش پنجره سبزینه بودشیشه های پنجره شسته و شفاف بودو تعصب رنگ نداشتما به یگانه پنجره‌ای که باز بود چشم دوختیمشیشه ها از تصویر من خسته شدندو نگاهمان را بازگردانیدیدنگاهمان در گلدان روئیدو گل گلدان کاغذی بود•یک خبر(۴)•یک خبر•روی روزنامه دیشب صدای حروف با هم می دویدند!پرنده،درختان،شب،عشق نمناک زن،زرد، سرخ، سیاه بنفش: رنگهای پرنده ی تصویرها بودپرنده خنده می کرد•کودکان همسایه با مداد پاک کن حروف را می گسستندپرنده به گریه افتاد و بی جان شددرختان،شب،پرنده:درختانشبپرندهاز روی روزنامه گریختندکودکان همسایه بازگشت آنها را داشتندزن با عشقش تنها ماندکودکان همسایهبا آب خشک کن نمِ عشق زن میتراییک،آلفا،شعر...

مدار صفر نوشتار : از موج نو تا موج ناب نارسایی‌های شعر موج نو و شعر حج و شعر دیگر تقریباً در دو دهه بعد یعنی دهه ۶۰ با کارگاه شعر و تجربه ( اسماعیل نوری علا، از افراد مهم سازمان دهنده ی شعر موج نو) و کار بر روی شعرک‌های شاعران اولیه ناب،مدیریت و تصحیح آن و رهنمودهایش ،در فردوسی و تماشا ، و تشخیص به جای منوچهر آتشی از این شاعران ،نیز از طریق شعرهای های چالنگی ،رصد شعر شاعران موج و نو تا شعر دیگر،نابی ها را برآن داشت تا شعر موج نو و شعر حجم را با دانش های بدست آمده و نقاط ضعف حرکت های پیشین را در اشعار خود تصحیح نمایند! نابی ها هم نارسایی ها و ابهامات مخاطب گریز موج نوی و نیز ضعف تالیف ها ی فرم یا فرم های شاعران فرمالیست دهه ی ۴۰ رارا تصحیح نمودند! و این فرایند و برآیند با مثلث : آتشی- چالنگی- مقیمی ،ممکن شد!همانطور که در بالا اشاره نمودم نقش اسماعیل نوری علا در ساماندهی و مدیریت شاعران ناب به سمت و سوی عرفان لائیک و فرم در شعر،نیز مهم بوده است! و البته استعداد شاعران و تیز بینی شان به شعر و رخدادهای هنری. آریا آریاپور با آتشی درارتباط بود و مرتب اشعار بچه های ناب را دراختیار او قرار می نهاد! سیروس در تئور پردازی بسیار چالاک بود! هرمز و سید و یار هم در سرایش و پیش راندن جریان ،چه تلاش ها که از خود نشان ندادند و تنور نشریات محلی را بعدها هرمز و یار و سیروس گرم نگه داشتند و سید هم با چاپ کتاب های متعدد،در تتبیت و معرفی هرچه بیشتر "موج ناب" نقشی اساسی داشتند!... میتراییک،آلفا،شعر...